Πώς το παιχνίδι θεραπεύει… Με αφορμή την Εβδομάδα Ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για την Παιγνιοθεραπεία (Play Therapy) την οποία η Ένωση για την Ανάπτυξη της Παιγνιοθεραπείας (APT - Association for Play Therapy) έχει ορίσει την πρώτη εβδομάδα του Φεβρουαρίου (3 - 9.2.2020) αυτό το άρθρο στοχεύει στο να ενημερώσει και να μας πληροφορήσει γι αυτή την πρώτης ψυχοθεραπευτικής παρέμβασης. Αν και είναι ευρέως γνωστό ότι η παιγνιοθεραπεία αφορά κυρίως παιδιά ηλικιών από 3ων μέχρι 11 ετών, ωστόσο η παιγνιοθεραπεία δουλεύει εκτός από τα παιδιά και με ενήλικες όλων των ηλικιών. Πλήθος ερευνών επιβεβαιώνουν ότι τα παιδιά χρειάζονται το παιχνίδι για την υγιή ανάπτυξη τους και ότι η παιγνιοθεραπεία συμβάλει στη βελτίωση της ψυχικής υγείας, της συνολικής ευημερίας και της ποιότητας ζωής του παιδιού. Η παιδοκεντρική παιγνιοθεραπεία (CCPT) έχει τις ρίζες της στην Προσωποκεντρική Προσέγγιση που έχει ως βασική αρχή ότι «Το άτομο έχει μέσα του πλούσιες δυνατότητες να κατανοεί τον εαυτό του και να μεταβάλλει την αυτο-εικόνα του, τις βασικές στάσεις ζωής και την αυτο-κατευθυνόμενη συμπεριφορά του. Οι δυνατότητες αυτές μπορούν να απελευθερωθούν μόνο εάν εξασφαλιστεί ένα συγκεκριμένο κλίμα διευκολυντικών ψυχολογικών στάσεων» (Rogers, 1980:66). Μια από τις πρωτοπόρους στην εφαρμογή της Παιγνιοθεραπείας ήταν η ψυχολόγος Virginia Axline (1911-1988), η οποία αξιοποίησε τη θεωρεία του C. Rogers για να αναπτύξει μια μη κατευθυντική μορφή Παιγνιοθεραπείας. Υποστήριξε στο έργο της (1947:338) ότι «το παιχνίδι είναι το φυσικό μέσο αυτο-έκφρασης του παιδιού. Είναι η ευκαιρία του παιδιού να εξωτερικεύσει τα συναισθήματα του και να αναδομήσει τα δυσλειτουργικά μοτίβα της ζωής του». Το παιχνίδι, ως φυσική, παγκόσμια γλώσσα των παιδιών, επιτρέπει στα παιδιά και τους εφήβους να εκφραστούν με κατάλληλα αναπτυξιακά μέσα που μπορούν να ξεπεράσουν τους περιορισμούς της λεκτικής έκφρασης και των πολιτισμικών εμποδίων (Drewes, 2009). Μέσω της φυσικής γλώσσας του παιχνιδιού, τα παιδιά και οι έφηβοι επικοινωνούν συναισθήματα, σκέψεις και εμπειρίες. Ο Landreth (2012) έδωσε έμφαση στο παιχνίδι ως φυσική γλώσσα και κατάλληλο τρόπο έκφρασης και διευκόλυνσης της ανάπτυξης του παιδιού. Τα παιδιά έχουν μια εγγενή τάση προς την ανάπτυξη και την ωριμότητα. και είναι ικανά για θετική αυτό-κατευθυντικότητα. Τα παιδιά έχουν την ικανότητα να ενεργούν υπεύθυνα. Η προσωποκεντρική Play therapy μπορεί να περιγραφεί σαν μία ευκαιρία για το παιδί να λάβει μια βοήθεια ανάπτυξης και ωρίμανσης κάτω από ευνοϊκές συνθήκες. Επειδή το παιχνίδι είναι το πιο αυθόρμητο και φυσικό μέσο που έχει για να περιγράψει και να αναπαραστήσει τον εαυτό του, του δίνεται η ευκαιρία να «παίξει» συναισθήματα που έχουν συσσωρευτεί από εντάσεις, ματαιώσεις, ανασφάλεια, φόβο, επιθετικότητα και σύγχυση. Η παιδοκεντρική παιγνιοθεραπεία παρέχει ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον που με εμπιστοσύνη διευκολύνει τα παιδιά και τους εφήβους να αυξήσουν την αυτοπεποίθηση τους, να σεβαστούν, εκφράσουν και να δεχτούν τα συναισθήματά τους. Δια μέσου αυτής τη διαδικασίας, τα παιδιά γίνονται πιο υπεύθυνα και να αναπτύσσουν πιο αποτελεσματικές στρατηγικές. Αναπτύσσουν νέες και δημιουργικές λύσεις σε προβλήματα. Αναπτύσσουν σεβασμό και αποδοχή για τον εαυτό τους και τους άλλους. Μαθαίνουν να βιώνουν και να εκφράζουν συναισθήματα. Καλλιεργούν ενσυναίσθηση και σεβασμό για σκέψεις και συναισθήματα άλλων. Μαθαίνουν νέες κοινωνικές δεξιότητες και να βελτιώνουν τις σχέσεις τους με τη οικογένεια. Αναπτύσσουν αυτό-κατανόηση και έτσι μεγαλύτερη σιγουριά για τις ικανότητες τους. Για όσους δουλεύουν με παιδιά είναι θαυμαστό και ελπιδοφόρο να παρατηρούν την τάση τους να συγχωρούν και να ξεχνούν αρνητικές εμπειρίες. Έχουν την ικανότητα να αποδέχονται και όταν οι συνθήκες ζωής τους δεν είναι ιδιαίτερα κακές, έχουν την ικανότητα να παίρνουν την ζωή όπως είναι, το ίδιο και τους ανθρώπους με τους οποίους ζουν. Αυτό οφείλεται στην έμφυτη ορμή και έντονη αγάπη για ζωή που τα χαρακτηρίζει. Αυτό δεν είναι μια ρομαντική ή εξιδανικευμένη άποψη. Ακόμα και στα πιο παραμελημένα παιδιά, μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι η πιο απλή ευχαρίστηση μπορεί να τα γεμίσει όρεξη για ζωή, περιέργεια, ζωηράδα. Η πιο μικρή προσφορά μπορεί να τα γεμίσει αγάπη και αφοσίωση για τους ανθρώπους. Η Axline (1947) τονίζει τη ότι όταν ο άνθρωπος συνειδητοποιήσει την ικανότητα του να συμμετέχει στην διαμόρφωση της ζωής του και όταν αναλάβει την ευθύνη που προκύπτει απ’ αυτή την ικανότητα τότε μπορεί να κερδίσει μια πολύ πιο ξεκάθαρη και πιο συγκεκριμένη άποψη για τις δυνατότητες που έχει. Το play Therapy δίνει ακριβώς αυτή τη δυνατότητα. Ό,τι δηλαδή το παιδί έχει πιο πολύ ανάγκη. Να εξερευνήσει με το δικό του ρυθμό, εκείνα τα θέματα από το παρελθόν ή το παρόν, που συνειδητά ή ασυνείδητα επηρεάζουν τη ζωή και τη λειτουργικότητα του στην καθημερινότητα του. Δίνει τη δυνατότητα στο παιδί, τον έφηβο ή τον ενήλικα να βρει τη δική του πηγή ανθεκτικότητας, επιλύοντας μέσα στη θεραπευτική σχέση που δημιουργεί με το θεραπευτή, μέσα στο ασφαλές περιβάλλον της θεραπείας, τα δικά του θέματα με τον πιο ταιριαστό και γι αυτόν τρόπο, αναλαμβάνοντας την ευθύνη της ζωής και του εαυτού του. Αναφορές Axline, V. (1947). Play therapy. Boston, MA: Houghton Mifflin Drewes, A. A. (2009). Applying play therapy in schools. In R. W. Christner & R. B. Mennuti (Eds.), School-based mental health: A practitioner’s guide to comparative practices (pp. 301-326). New York, NY: Routledge Landreth, G. L. (2012). Play therapy: The art of the relationship (3rd ed.). New York, NY: Routledge Rogers, C. R. (1980). A Way of Being. Boston, Houghton Mifflin. |
AuthorΕΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΟΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΙΔΟΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΠΑΙΓΝΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΝΟΤΙΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ "Πρόσωπον Γίγνεσθαι" Archives
March 2020
Categories |